Historia TMZZ

1. Powstanie struktury organizacyjnej, cele dzialania, członkowie.

W latach sześćdziesiątych obok Towarzystwa Krzewienia Kultury funkcjonowały w Zawierciu inne komitety społeczne, między innymi: Społeczny Komitet Budowy Ośrodka Sportowo-Wypoczynkowego, Społeczny Komitet Budowy Domu Kultury, Społeczny Komitet Budowy Ośrodka Szkolenia Komunikacji dla Dzieci i Młodzieży. Wymienione organizacje społeczne po podjęciu stosownych uchwał połączyły się i powołały w dniu 2 lipca 1969r. Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskiej zwane w skrócie TMZZ.

Zasadniczym celem Towarzystwa było zrzeszanie się mieszkańców miasta i regionu zainteresowanych i zaangażowanych społecznie w działalność kulturalną, oświatową, naukową oraz gospodarczą. Nowo powołane władze stowarzyszenia zatwierdziły przedłożony projekt Statutu Towarzystwa oraz przekazały majątek rozwiązanych organizacji społecznych na rzecz Towarzystwa, oraz przystąpiły do niego, w całym składzie osobowym. Spośród członków TMZZ powołano skład osobowych sekcji: gospodarczo-inwestycyjnej, upiększania miasta i osiedli, kultury i oświaty, historycznej i ochrony zabytków. Poza tym podjęto odpowiednie starania o zakończenie budowy Ośrodka Sportowo- Wypoczynkowego, budowę Miejskiego Ośrodka Kulturalny oraz popularyza"%ę celów i zadań Towarzystwa wśród mieszkańców Ziemi Zawierciańskiej.

Towarzystwo zostało wpisane do rejestru stowarzyszeń i związków województwa katowickiego dnia 8 września 1969r. Stowarzyszenie miało prowadzić działalność w oparciu o Statut, którego najważniejszymi postanowieniami są:

• Towarzystwo posiada osobowość prawną,
• Siedzibą władz Towarzystwa jest miasto Zawiercie,
• Terenem działalności Towarzystwa jest obszar miasta Zawiercia i byłego powiatu zawierciańskiego,
• Członkami TMZZ mogą być: osoby fizyczne, prawne, a wśród nich członkowie zwyczajni, zbiorowi, wspierający i honorowi,
• Członkami wspierającymi mogą być zakłady pracy i różne instytucje,
• Strukturę Towarzystwa tworzą następujące władze i ogniwa organizacyjne: Walne Zgromadzenie Członków, Komisja Rewizyjna, Sąd Koleżeński, Zarząd - władza wykonawcza, Sekcje problemowe, Biuro Zarządu, Zespół działalności gospodarczej.

Prezesami Towarzystwa od 1969r. były następujące osoby: Henryk Mrugała, Jan Mielczarek, Maria Gajecka, Zdzisław Jagodziński. Walne Zgromadzenia Towarzystwa odbyły się w latach: 1971, 1973, 1975, 1977, 1983, 1988, 1992, 1994, 1999.

W latach 1977-1983 nie zwołano zgodnie w wymogami Statutu Walnego Zgromadzenia. Przyczyną takiego stanu rzeczy były istniejące uwarunkowania społeczno-polityczne, w szczególności stan wojenny. Zaniechano w tym okresie działalności społecznie użytecznej. Nie organizowano spotkań, prelekcji, odczytów, wystaw. Fakt ten spowodował ustanie działalności kulturalnej Stowarzyszenia. Towarzystwo poza Zawierciem utworzyło koła w: Łazach, Ogrodzieńcu, Siewierzu, Porębie oraz Pilicy i skupiało największą ilość członków w pierwszych latach działalności. W sierpniu 1971r. TMZZ zrzeszało 384 osoby, a oddział w Łazach 120; w I 972r. TMZZ skupiało 537 osób, w tym zwyczajnych 457, zbiorowych 49 i wspierających 31, w Łazach 56; w 1975r. 382 osoby fizyczne i 36 osób prawnych; I 977r. - 421 osób fizycznych i 32 osoby prawne. Na dzień 30.10.1981- 297 członków, 1988 - 145, 1996 - 251, 1997 - 244, 1998 - 131 po weryfikacji, 1999 - 11 l:

2. Działalność Towarzystwa w latach 1969-1992

Towarzystwo prowadziło działalność merytoryczną poprzez pracę Prezydium i Zarządu oraz powołanych sekcji problemowych. Wkrótce po powołaniu TMZZ w dniach od 17 do 18 października 1969r. odbył się w Zawierciu Zjazd Regionalnych Towarzystw Społeczno-Kulturalnych Województwa Katowickiego. W zjeździe wzięło udział 19 osób. Celem Zjazdu było dokonanie przeglądu dotychczasowego dorobku towarzystw regionalnych oraz omówienie perspektyw rozwoju w życiu społeczno-kulturalnym Województwa. W trakcie obrad Zjazdu wygłoszono m.in. referaty dotyczące tematyki regionu zawierciańskiego opracowane przez:

• Wiesława Plebańczyka: "Dorobek kulturalny ziemi zawierciańskiej",
• Jana Hierowskiego: "Dorobek kulturalny Poręby i formy współpracy z administracją przemysłu oraz związkami zawodowymi",
• Dariusza Langiera: "Dorobek kulturalny Ogrodzieńca, formy pracy w środowisku chłopsko-robotniczym".

Podczas Zjazdu w Klubie "Novum" zorganizowano wystawy fotograficzne, a mianowicie; wystawy z prac malarskich studentów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, "Juwenalia" i "Dziewczyny", reportaże fotograficzne, "Andrzejki", "zawiercie na starej fotografii" oraz wystawę numizmatyczną. Dnia 7 kwietnia I 970r. powołano Oddział Towarzystwa Miłośników Ziemi Zawierciańskiej w Łazach, który funkcjonował do 1975r. Uchwałą Walnego Zgromadzenia Członków Towarzystwa oddział w Łazach wyłączono ze struktury organizacyjnej TMZZ w związku ze zmianami w układzie administracyjnym państwa. Jednocześnie uchwałą Walnego Zgromadzenia dokonano zmian w Statucie Stowarzyszenia. Ustalono, że siedzibą władz Towarzystwajest miasto Zawiercie, a terenem jego działalności jest obszar miasta.

W okresie działalności oddziału Towarzystwa w Lazach dnia 20 lipca 1972r. oddano do użytku ośrodek sportowo-wypoczynkowy. Ogólny koszt budowy i wyposażenia obiektu wynosił 6.670,000 zł.

Z inicjatywy Towarzystwa i Wydziału Kultury Prezydium MRN organizowano doroczne "Dni Ziemi' Zawierciańskiej". Stały się one ważnym wydarzeniem popularyzującym i kształtującym kulturę naszego regionu. Najbardziej uroczysty charakter miały I Dni Ziemi Zawierciańskiej, które odbyły się w dniach 9-11 czerwca 1972r.

Działalność poszczególnych sekcji problemowych działających w ramach Towarzystwa

2.1. Sekcja Historyczna TMZZ 1969-1999

Powstała z inicjatywy nauczycieli historii pod nazwą Sekcja Historii i Ochrony Zabytków Regionu (w domyśle powiatu zawierciańskiego). Sekcja realizowała cele zawarte w ówczesnym statucie TMZZ, a wśród nich m.in.:

• Czynne kultywowanie rewolucyjnej przeszłości ziemi zawierciańskiej oraz kształtowanie patriotycznej postawy jej mieszkańców,
• Prowadzenie działalności kulturalno-oświatowej,
• Współpracowanie z władzami konserwatorskimi i muzealnymi w zakresie ochrony zabytków,
• Gromadzenie, konserwowanie i opracowywanie przedmiotów o wartości zabytkowej oraz materiałów bibliograficznych dotyczących ziemi zawierciańskiej dla przyszłego muzeum regionalnego.

Członkowie Sekcji często podkreślali potrzebę szerokiej popularyzacji wszelkich wartości duchowych i materialnych, jakie zostały stworzone przez człowieka na naszym terenie od najdawniejszych czasów po dzień dzisiejszy.

W roku 1970 działaczami tej Sekcji byli m.in.: Henryk Gąsior - przewodniczący, Henryk Górny - sekretarz, Longin Rosikoń - kronikarz orazczłonkowie: Józef Kijowski, Stefan Kopryś, Piotr Kowalczyk - pamiętnikarz, Florian Domański, Jan Błaszczyk, Ryszard Jurczyk, Unisław Górski. W wyniku współpracy ze Śląskim Instytutem Naukowym w Katowicach wydana została w 1969r. monografia pl. "zawiercie. Zarys rozwoju miasta i powiatu" pod redakcją Marka Grabani. Współautorami tej monografii byli członkowie Sekcji Historycznej: Longin Rosikoń, Wiesław Plebańczyk, Eugeniusz Lubach i Zenon Jopek.

Monografia, mimo wielu braków, a zwłaszcza upolitycznienia niektórych faktów i wydarzeń posiada sporo cech dobrej pracy popularnonaukowej i spełniła pożyteczną rolę w upowszechnianiu wiedzy o naszym mieście i powiecie wśród naj szerszych kręgów społeczeństwa zawierciańskiego. Ukazała się w nakładzie 10 tys. egzemplarzy.

W latach 70. sekcja działała już według opracowanego rocznego planu. Przy współpracy z Cechem Rzemiosł Różnych w Zawierciu zorganizowano w 1970r. wystawę fotograficzną pod nazwą "ziemia Zawierciańska wczoraj i dziś". Wystawa była czynna w maju 1970r. w sali Cechu w Zawierciu, a w czerwcu w świetlicy ZZPB. Część tej wystawy była eksponowana również w Klubie Studenckim "Novum".

W 1971 roku otwarto wystawę w Domu Kultury w Ogrodzieńcu pt. "Ziemia Zawierciańska w latach okupacji hitlerowskiej". Zainteresowano się też bezcenną biblioteką rodziny Poleskich z Rokitna Szlacheckiego, ale nie udało się w pełni ustalić okoliczności jej tragicznych losów. Zbiory te o wielkim znaczeniu dla historii i kultury naszego regionu przepadły bezpowrotnie w 1945 roku, zniszczone i rozkradzione prawdopodobnie w wyniku bezmyślnej nienawiści do wszystkiego, co szlacheckie i dworskie.

Zapoczątkowano opracowanie bibliografii Zawiercia i ziemi zawierciańskiej, co było pomocne w gromadzeniu książek i artykułów dotyczących naszego terenu w Bibliotece Miejskiej w Zawierciu.

W 1970r. z inicjatywy TMZZ władze miasta wydały "Medal Pamiątkowy" z okazji 25-lecia wyzwolenia ziemi zawierciańskiej i podsumowania dorobku naszego regionu po II wojnie światowej. Medal przyznawany był osobom i zakładom pracy zasłużonym dla Zawiercia i ziemi zawierciańskiej. Przyznano go również przedstawicielom Polskich Linii Oceanicznych w Gdyni, kapitanom i załodze tego statku z okazji podniesienia bandery na m/s "Zawiercie". Autorem projektu medalu był artysta-plastyk Marian Szczepaniec z Krakowa, a odlewy w ilości 500 egzemplarzy wykonała firma artystyczno-odlewnicza Braci Dyrków z Krakowa.

Od 1975 roku pracą Sekcji kieruje Stefan Kopryś. Sekcja Historyczna nadal upowszechnia wartości kultury materialnej i duchowej ziemi zawierciańskiej, zwłaszcza wśród młodzieży szkolnej. Jej członkowie wygłaszali pogadanki, prelekcje w zakładach pracy i w szkołach, współpracowali ze ZBOWiD-em, Związkiem Nauczycielstwa Polskiego, Wydziałem Kultury Urzędu Miejskiego, Izbami Tradycji w ZZPB, Hucie Szkła Gospodarczego w Zawierciu, Hucie "zawiercie", Odlewni Żeliwa Ciągliwego i Biblioteką Miejską oraz innymi placówkami.

W Miejskiej Bibliotece wydzielono specjalny dział książek i dokumentów dotyczący miasta i powiatu, liczący wtedy 360 woluminów. Znaczący udział w powiększeniu bibliografii ziemi zawierciańskiej mieli m.in. Jerzy Abramski, Longin Rosikoń, Unisław Górski, Kazimierz Ciechanowicz, Janusz Kopeć, Jan Kantyka, Piotr Grzyb, Stefan Kopryś, Józef Kijowski i inni. Zapoczątkowano zbieranie i deponowanie w Bibliotece Miejskiej kronik z zakładów z naszego terenu, szkół, prac magisterskich, jak np. Tadeusza Strzępka na temat polskiego ruchu robotniczego w Zawierciu, Janiny Krawet na temat nazewnictwa osobowego wsi Podzamcze, Janusza Kopcia praca etnograficzna dotycząca naszego regionu, Józefa Kijowskiego praca o polityce okupanta hitlerowskiego w Zawierciu i powiecie zawierciańskim.

W 1975 roku członkowie Sekcji Historycznej wzięli udział w zorganizowaniu w Ogrodzieńcu Sesji Naukowej-Ogólnopolskiego Zjazdu KonserwatorówZabytków z okazji zakończenia prac zabezpieczających Zamek Ogrodzieniecki. Wtedy wygłoszono ciekawe referaty naukowe i podsumowania swoich prac na zamku:

• doc. dr Andrzej Gruszecki z Warszawy - "Trwała ruina z Ogrodzieńca, próba adaptacji do polskich warunków angielskiej szkoły konserwacji ruin i rozwarstwienie chronologii zamku w Ogrodzieńcu",
• doc. dr J. Bogdanowski z Krakowa - "Trwała ruina zamku jako problem konserwatorsko-krajobrazowy",
• mgr inż. Wanda Łopatowa z Krakowa - "Problematyka związana z opracowaniem konserwatorskim projektu architektonicznego zabezpieczenia i zagospodarowania zamku w Ogrodzieńcu",
• mgr Adam Kudła z Katowic - "Realizacje konserwatorskie przy ruinach zamków i strażnic w katowickiej części Jury Krakowsko-Częstochowskiej".

Członkowie sekcji poszukiwali wśród dużych zakładów pracy, dla zamku bogatego sponsora, ale żaden nie zdecydował się w tym czasie wziąć na siebie tak dużą odpowiedzialność.

Z okazji zbliżającej się setnej rocznicy powstania polskiego ruchu robotniczego wystąpiono z inicjatywą upamiętnienia rocznicy tablicą pamiątkową, która została wmurowana w zachodnią elewację dawnego budynku PZPR, obecnie Urzędu Skarbowego. Zabiegali o to przede wszystkim: Piotr Kowalczyk, Józef Bereza i Longin Rosikoń. Inicjatywa ta znalazła pełne poparcie i realizację ze strony władz miasta.

Znaczny udział wnieśli członkowie Sekcji w przygotowanie I Dni Ziemi Zawierciańskiej, które odbyły się w dniach 9-11 czerwca 1972r. Miały one uroczysty i wszechstronny charakter, były przeglądem dorobku kulturalnego i gospodarczego naszego regionu. Wyzwoliły wiele inicjatyw i aktywności społeczeństwa.

W okresie stanu wojennego praca Sekcji osłabła. Był to bardzo trudny okres w życiu narodu, chociaż w Zawierciu przebiegał na ogół spokojnie. Sekcja nie zajęła oficjalnego stanowiska wobec stanu wojennego, ale niektórzy jej członkowie, jak np. Piotr Grzyb, Unisław Górski, Stefan Kopryś i wszyscy dyrektorzy szkół średnich stanęli w obronie aresztowanych uczniów i obronie dyrektora II Liceum Ogólnokształcącego oraz z ubolewaniem przyjęli stan wojenny jako "mniejsze zło konieczne".

W następnych latach Sekcja przedstawiła władzom miejskim i Śląskiemu Instytutowi Naukowemu w Katowicach kilka propozycji wydawniczych, jak np.: "Społeczeństwo miasta, jego przyszłość, dzień dzisiejszy i perspektywy rozwoju", "Rozwój przemysłu w Zawierciu", "Rozwój oświaty i kultury w Zawierciu", "Historia ruchu młodzieżowego w Zawierciu", ale z powodu braku środków fmansowych tematy te nie zostały dotychczas opracowane. Z okazji "Dni Zawiercia" 14 czerwca 1985 roku działacze Sekcji zorganizowali sesję popularnonaukową, na której referaty wygłosili:

• Jerzy Abramski "zjawiska społeczne i gospodarcze w Zawierciu w latach 1880-1984",
• Stefan Kopryś "Problemy walki klasy robotniczej o wyzwolenie narodowe i społeczne w XIX i XX wieku".

Sesja przyjęta była z dużym zainteresowaniem przez społeczeństwo miasta i prasę zagłębiowską.

Sekcją Historyczną w latach 1992-94 kierował Jerzy Abramski, który w latach dziewięćdziesiątych wydał m.in. "Ulice Zawiercia", "Kromołów, rys historyczny 1193-1993" (wspólnie z S. Aksamitkiem i J. Moryniem), "Kromołów 1993" oraz "Zawiercie. Studium monograficzne" Zawiercie 1994; napisał też wiele artykułów do prasy zawierciańskiej i zagłębiowskiej.

W sekcji działa 20 członków. Tematyka i problematyka zebrań była bardzo szeroka i bogata w dyskusję i wnioski. W okresie 1990-1999 odbyło się 30 zebrań. Sekcja pracowała w oparciu o corocznie opracowany plan. Omówiono m.in. następujące tematy i zagadnienia.

• Współdziałanie w zakresie organizacji osiemdziesięciolecia miasta Zawiercia;
• Zapoznawanie uczniów z historią miasta i ziemi zawierciańskiej;
• Problemy zawierciańskiej prasy;
• Gromadzenie dokumentów historycznych i potrzeba utworzenia Regionalnej Izby Muzealnej;
• Problem i konieczność opieki nad cmentarzami i pomnikami pamięci narodowej na terenie miasta i powiatu zawierciańskiego;
• Potrzeba wydania opracowań:
  • Józefa Kijowskiego pt. "Ziemia Zawierciańsko-Myszkowska w czasach hitlerowskiej okupacji 1939-1945";
  • Jerzego Abramskiego "Cmentarze Zagłębia Dąbrowskiego i Ziemi Zawierciańskiej";
  • Leonarda Białasa album pt.: "Szlakiem upamiętnionych miejsc walki i męczeństwa narodu polskiego na ziemi zawierciańskiej";
  • Macieja Świderskiego: "Cmentarze poległych żołnierzy austriackich w Zawierciu" Unisława Górskiego: "Zabytki Ziemi Zawierciańskiej";
• Problem pomocy Polakom na Wschodzie;
• Działalność Wacława Chrzanowskiego i organizacji "Płomień";
• Zbiory i działalność Izby Muzealnej w Zawierciu;
• Polski wrzesień 1939;
• Rola świadomości historycznej we współczesnym społeczeństwie polskimi potrzeba obiektywnej oceny PRL;
• Rola Armii Krajowej w II wojnie światowej na Ziemi Zawierciańskiej;

Typowano ludzi zasłużonych do rubryki w gazecie "Ocalić od zapomnienia ...". Nawiązano współpracę z Towarzystwem Przyjaciół Poręby, Siewierza i Pilicy, PTTK w Zawierciu, ZNP, MOK, Wydziałem Kultury i Komisją Kultury Miejskiej Rady oraz Miejską Izbą Muzealną, w której trzykrotnie Sekcja odbyła zebrania, wysłuchała prelekcji p. Piotra Grzyba o stanie zbiorów i jej działalności. Nawiązano również kontakt z Towarzystwem Historycznym im. Szembeków w Warszawie, Towarzystwami regionalnymi w Trzebini i w Żorach.

Członkowie Sekcji wzięli udział w następujących spotkaniach:

• Spotkanie z dr Jerzym Abramskim - autorem książki pt.: "Zawiercie. Studium monograficzne";
• Spotkanie z Aliną Gruszką i Piotrem Grzybem - autorami książki pt. "Stanisław Ignacy Rączka 1893-1971";
• Spotkanie z Januszem Kopciem - autorem książek: "Michał Fedorowski - prekursor badań etnograficznych Zagłębia Dąbrowskiego" i "800-1ecie Kościoła Parafialnego pod wezwaniem Św. Mikołaja Biskupa wyznawcy w Kromołowie";
• Spotkania z byłymi więźniami obozów koncentracyjnych: Marią Markiewicz, Stanisławem Rudzkim;
• Spotkanie z dr o. Henrykiem Błażkiewiczem - autorem m.in. książek "Pilica. Zarys dziejów miejscowości", "Franciszkanie w Pilicy 1745-1995";

Dzięki wsparciu finansowemu i wydatnej pomocy sponsorów przewodniczącemu Sekcji Historycznej udało się zorganizować wycieczki krajoznawczohistoryczne i zwiedzanie zakładów pracy:

• do Olkusza (po drodze na Pustynię Błędowską), gdzie uczestnicy wycieczki zwiedzili m.in. starożytny rynek w Olkuszu, kościół parafialny i muzea olkuskie: Muzeum Straży Pożarnej, Muzeum Wikliniarstwa, Muzeum Afrykanistyki, a w drodze powrotnej ruiny zamku w Rabsztynie (27 V 1995);
• do Pilicy (27 VIII 1996), gdzie zwiedzano renesansowy pałac, kościół parafialny, Klasztor Franciszkanów, w którym odbyło się spotkanie z władzami gminy i przedstawicielami Towarzystwa Przyjaciół Pilicy oraz spotkania autorskie z dr O. Henrykiem Błażkiewiczem.
• do Siewierza (5 XII 1996) - spotkanie z władzami miasta oraz przedstawicielami Towarzystwa Miłośników Siewierza, zwiedzanie kościołów, zamku i Miejskiej Izby Muzealnej oraz przeprowadzenie rozmów z Burmistrzem i władzami miasta na temat współpracy Towarzystwa Miłośników Siewierza i jego wpływem na życie społeczno-gospodarcze Siewierza i jego mieszkańców.

Poza tym zorganizowano dwie wycieczki do: Huty Szkła Gospodarczego i Huty "Zawiercie" (1997, 1998), gdzie zapoznano się z przeszłością i perspektywami rozwoju tych zakładów, a także z monografiami hut.

Przewodniczący Sekcji Historycznej uczestniczył w konferencjach lokalnych Towarzystwa w: Trzebini, Będzinie i Żorach poświęconych współdziałaniu i współpracy z władzami tych miast.

Poza tym w Trzebini uczestniczono w konferencji naukowej poświęconej polityce zagranicznej II Rzeczypospolitej, a zwłaszcza hrabiom Szembekom, właścicielom pałacu, ks. M. Luzarowi i J. Meysztowiczowi. W sesji uczestniczył m.in. ksiądz Zdzisław Peszkowski - kapelan Rodzin Katyńskich. (10-12 X 1997).

W Będzinie odbyło się II Zagłębiowskie Seminarium Regionalne, którego tematem była: "Rola ludności polskiej i mniejszości narodowych w kształtowaniu potencjału gospodarczego i kulturalnego w Zagłębiu Dąbrowskim" (27 XI 1997).

W Żorach - z okazji 725 rocznicy powstania miasta i 30-lecia Towarzystwa Miłośników Miasta Żory.

Praca publicystyczna, upowszechniająca osiągnięcia miasta i ziemi zawierciańskiej, zarówno w przeszłości, jak i w dniu dzisiejszym, koncentrowała się przede wszystkim na łamach naszej gazety "Trybuny Ziemi Zawierciańskiej". Z gazetą stale współpracowali i pisali artykuły członkowie Sekcji Historycznej: Jerzy Abramski, Jerzy Bruś, Monika Bilnik, Piotr Grzyb, Stefan Kopryś, Justyna Witek, Apolonia Sikorska, Maciej Świderski, Andrzej Wójcik, Adam Komenda, Włodzimierz Pucek (który niedawno wydał bardzo wartościową książkę o Porębie pt. "Od dymarki do tokarki"). Maciej Świderski i Andrzej Wójcik zorganizowali ciekawą wystawę w Miejskiej Bibliotece Publicznej pt. "Schrony wojenne". Kazimierz Ciechanowicz jest autorem wielu ciekawych artykułów, a także książki pt. "Biografie zawiercian". Na temat Jury wiele pisze i popularyzuje jej wartości Unisław Górski, który wznowił swoją pracę pt. "Zamek Ogrodzieniecki w Podzamczu"; w Izbie Muzealnej Piotr Grzyb szeroko upowszechniał wśród młodzieży historię Zawiercia.

W roku 1999 Sekcja koncentrowała swoją pracę przede wszystkim na przygotowaniach do obchodów 40-lecia powstania i działalności Towarzystwa. Napoczątku roku opracowano plan pracy. Sekcja liczy 20 członków; w b.r. odbyła 5 zebrań, na których omawiano takie tematy jak np.:

• potrzebę dalszego upowszechniania historii i wiedzy na temat mieszkańców naszego miasta i regionu wśród społeczeństwa, a zwłaszcza wśród młodzieży poprzez prasę, wycieczki, spotkania itp.,
• doskonalenie współpracy z Miejskim Ośrodkiem Kultury "Centrum" Wydziałem i Komisjami Powiatowej i Miejskiej Rady, nawiązanie współpracy z nowymi władzami i samorządami Irządz, Szczekocin, Pilicy i Żarnowca,
• inicjowanie konkursów o Zawierciu i powiecie zawierciańskim na łamach prasy regionalnej i w szkołach,
• potrzebę opracowania nowej monografii Zawiercia,
• organizację wycieczek historyczno-krajoznawczych do miejscowości, które weszły w skład powiatu zawierciańskiego.
• Plan pracy nie został w pełni zrealizowany nie tylko z braku środków finansowych, ale również z powodu koncentracji pracy na przygotowaniach do uroczystości 40-lecia TMZZ.

Dobrze układa się współpraca z Prezesem i Zarządem, z MOK "Centrum" i Wydziałem Kultury Urzędu Miejskiego w Zawierciu. Członkowie Sekcji uczestniczyli w wielu imprezach kulturalnych organizowanych przez MOK i Wydział Kultury i w plenerach jurajskich oraz innych wystawach. 26 VI 1999r. zorganizowano bardzo udaną wycieczkę autokarową do Irządz i Szczekocin, w ramach współpracy z nowymi gminami powiatu zawierciańskiego. Oprócz członków Sekcji Historycznej w wycieczce wzięły udział: Zespół Folklorystyczny "Kromołowianie" i chór Polskiego Związku Niewidomych "Pogodni" Koła w Zawierciu.

Uczestnicy wycieczki zapoznali się z bogatą przeszłością, dniem dzisiejszym i perspektywami rozwoju Irządz i Szczekocin. Całkowity koszt wycieczki pokrył Prezes TMZZ inż. Zdzisław Jagodziński, za co serdecznie podziękował przewodniczący Sekcji. Informację o wycieczce zamieścił na łamach naszej gazety "Trybuny Ziemi Zawierciańskiej" Kazimierz Ciechanowicz.

Na szczególną uwagę i wysoką ocenę zasługuje praca redakcyjna członków Sekcji Historycznej. I tak np. Piotr Grzyb stale zamieszcza w "Trybunie Ziemi Zawierciańskiej" artykuły biograficzne o zasłużonych działaczach TMZZ. Dotychczas ukazały się m.in. opracowania o: Henryku Mrugale, Marii Gajeckiej, Wiesławie Plebańczyku, Marianie Błaszczyku. Poza tym o budowie Ośrodka Sportowo-Wypoczynkowego i budowie Miejskiego Domu Kultury w Zawierciu, ilustrowane ciekawymi zdjęciami dokumentalnymi.

Kazimierz Ciechanowicz napisał i wydał ciekawą i bardzo pożyteczną "Bibliografię Zawiercia" . Książka opracowana jest w oparciu o artykuły zamieszczone w prasie lokalnej i regionalnej wychodzącej w latach 1991-1998 oraz biuletyny "SdRP w Zawierciu" omawiające zjazdy tej partii. Jerzy Abramski napisał "Cmentarze Ziemi Zawierciańskiej i Zagłębia Dąbrowskiego". Książka była sponsorowana przez Prezesa TMZZ inż. Zdzisława Jagodzińskiego. Wyszła też długo oczekiwana praca nieżyjącego już i zasłużonego dla TMZZ Józefa Kijowskiego pt. "Ziemia Zawierciańsko-Myszkowska w latach okupacji hitlerowskiej 1939-1945". Prezes TMZZ opatrzył ją życzliwym, potrzebnym i trafnym słowem "Od wydawcy" oraz całkowicie sfinansował tę cenną pozycję wydawniczą.

Wkrótce ukaże się opracowanie o charakterze monograficznym pod tytułem "Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskiej z perspektywy 40-lecia" praca zbiorowa pod redakcją Zdzisława Jagodzińskiego, redaktora naczelnego "Trybuny Ziemi Zawierciańskiej". Współautorami tej książki będą członkowie Sekcji Historycznej TMZZ: Jerzy Abramski, Piotr Grzyb i Stefan Kopryś.

Ciekawe artykuły nie tylko w naszej "Trybunie Ziemi Zawierciańskiej" zamieszczają: Jerzy Abramski, Kazimierz Ciechanowicz, Piotr Grzyb, ZdzisławJagodziński, Zygmunt Jagielak, Adam Komenda, Stefan Kopryś, Eugeniusz Lubach, Stefan Słopiecki, Maciej Świderski, Andrzej Wójcik. Pozostali członkowie Sekcji, np. Jan Mielczarek, Ryszard Kubisa, Barbara Dziurska, Stanisław Więckowski, Marek Biały, Anna Otrębska zawsze służą swoją wiedzą i doświadczeniem.

Sekcja zorganizowała też spotkanie z panem Stanisławem Rudzkim, byłym żołnierzem walk wrześniowych 1939 roku i więźniem obozu Zagłady w Mauthausen.

Problemem, który wielokrotnie interesował członków Sekcji, to odzyskanie uszkodzonego popiersia Adama Mickiewicza, aktualnie zdobiącego działkę pana Zenona Groka w Zawierciu. Pisał o tym Piotr Grzyb na łamach naszej gazety, a niedawno wizję lokalną zorganizował Kazimierz Ciechanowicz z przedstawicielami Komisji Kultury Miejskiej Rady w Zawierciu w celu rewindykacji pomnika naszego Wieszcza.

Poza tym dzięki staraniom przewodniczącego Sekcji Historycznej i wsparciu finansowemu prezesa TMZZ udało się skopiować z oryginału najstarszą "Mapę Dóbr Klucza Kromołów z Przyległościami Bzów, Pomrożyce, Zawiercie i Kolonia dziedzicznych JHW Piotra i Komeli Gostkowskich" z planu sporządzonego w roku 1812. Mapa jest darem dla Towarzystwa Miłośników Ziemi Zawierciańskiej przekazanym przez mgr inż. Piotra Muchę z Kromołowa. Dziękujemy serdecznie za ten niezwykły dar i wyrażamy przekonanie, że mapa ta dobrze będzie służyć popularyzacji przeszłości ziemi zawierciańskiej.

Przewodniczący Sekcji Historycznej i Ochrony Zabytków byli w latach:

• 1969-1974 Henryk Gąsior
• 1975-1992 Stefan Kopryś
• 1992-1994 Jerzy Abramski
• 1995-nadal Stefan Kopryś

2.2. Sekcja Kulturalno-Oświatowa

Członkami sekcji w 1971r. byli: Zdzisław Jagodziński, Paweł Wesołowki, Józef Niedźwiecki, Józef Kucharski, Józef Wierucki, Janusz Kopeć, Maria Kuczabińska, Krystyna Mazur, Zygmunt Darski.

Wymieniona sekcja organizowała "Dni Ziemi Zawierciańskiej", plenery malarskie, ogólnopolskie konkursy fotograficzne, konfrontacje piosenkarskie i lalkarskie, święta folkloru ziemi zawierciańskiej, spotkania teatrów amatorskich.

W latach 1973-1980 organizowano wieczory poetyckie i słowno-muzyczne w wykonaniu Teatru Poezji Klubu "Novum" i Teatru Poezji przy II Liceum Ogólnokształcącym, występy m.in.: "Piwnicy pod Baranami" i kwartetu Jana Ptaszyna Wróblewskiego.

Czyniono starania o popularyzację ciekawych książek, udzielano pomocy klubom i świetlicom miejskim. Realizowano formy turystyki pieszej przez organizację rajdów, biwaków, kuligów dla młodzieży, regionalnych prażonek, giełd staroci, wyświetlano filmy dla młodzieży i osób starszych, organizowano turnieje brydżowe i szachowe. Wśród mankamentów pracy tej sekcji można wymienić zaniedbania w przedmiocie zabezpieczenia pamiątek i eksponatów folkloru ziemi zawierciańskiej, braku izby regionalnej, muzeum regionu zawierciańskiego. Nie stworzono zespołów chóralnych, muzycznych. Nie czyniono skutecznych starań o utrzymanie Teatru "Baj-Baju" i upowszechnianie muzyki wśród społeczeństwa.

Ważną placówką sekcji kulturalno-oświatowej był Klub Towarzystwa zorganizowany w styczniu 1970r. pod nazwą "Klub Studencki Towarzystwa Miłośników Ziemi Zawierciańskiej". Klub miał siedzibę w pałacyku Szymańskiego. Członkowie Klubu wyłonili Radę Klubu, w skład której weszli: lekarz Paweł Wesołowski, prezes Janusz Jagodziński, wiceprezes do spraw programu i techniki mgr Julian Molenda (zajmował się sprawami administracyjnymi Klubu), Michał Pęczkowski oraz ośmiu członków. Rada Klubu opracowała Regulamin Klubu Studenckiego TMZZ, który obowiązywał od dnia 7 marca 1970r. Celem Klubu było między innymi integracja studentów i absolwentów wyższych uczelni pochodzących z Zawiercia i prowadzenie wśród nich działalności kulturalnej. Całokształtem pracy Klubu kierowała Rada Klubu przez sekcje zainteresowań: fotografii, estradową i literacką, plakatową i reklamy, sportu i turystyki, gier towarzyskich oraz zespołu muzycznego. Organizowano spotkania dyskusyjne, odczyty, prelekcje, imprezy muzyczno-wokalne, estradowe, teatralne, spotkania towarzyskie, wieczorki taneczne, zabawy, a także czytelnictwo prasy i książek.

Z Klubu mogły korzystać osoby legitymujące się kartą członka Klubu, członkowie TMZZ. Obowiązywały opłaty z tytułu członkostwa: karta członka Klubu: studenta - 20 zł, inni - 40 zł na okres sześciu miesięcy, opłata za szatnię l zł i za używanie telefonu - l zł. Natomiast opłaty na imprezy i wieczorki taneczne ustalała każdorazowo Rada Klubu. Klub był czynny w dni powszednie od 16.00 do 22.00, a w dni świąteczne od 11.00 do 22.00. Uroczyste otwarcie Klubu nastąpiło dnia 7 marca 1970r., o godzinie 18.00. Kierownikiem Klubu był Paweł Wesołowski, a zastępcą inż. Leszek Baryła. Dnia 6 marca 1971r. Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskiej nadało Studenckiemu Klubowi nazwę "Novum". W Klubie działali amatorzy: plastycy, fotograficy, zbieracze białej broni, numizmatycy, filateliści, literaci, zwolennicy muzyki mechanicznej, sportu, turystyki, szachów, brydża. Organizowano dyskoteki, wystawy, prelekcje o tematyce politycznej, naukowej, czwartki literackie, wieczory poetyckie, wieczory autorskie.

W późniejszym czasie funkcję kierownika Klubu "Novum" pełnili: mgr J. Guzik (około 1974r.), w okresie 1976-1980 (orientacyjne ustalenie czasowe) Lidia Niźnik - Wdowska, Roman Sieńko do 1 września 1983r., od 1984r. do 1 stycznia 1992r. Bogdan Dworak. Klub w latach 1973-1977 był samowystarczalny finansowo i przynosił dochód roczny około 60-70 tys. zł.

Poziom działalności Klubu był zróżnicowany. W latach 1971-1978 Zarząd TMZZ pozytywnie ocenił jego działalność: lata 1979-1983 to okres kiepskiej, wręcz słabej pracy w Klubie. Praca Klubu w latach 1984-1986 spotkała się z przychylnymi recenzjami prasy lokalnej i pozytywną opinią Zarządu Towarzystwa. Natomiast od 1987r. działalność Klubu znacznie osłabła i wywołała krytyczne oceny Zarządu TMZZ. Działalność Klubu "Novum" była oceniana na posiedzeniu Zarządu Towarzystwa dnia 2 października 1989r. Zwrócono uwagę na to, że praca Klubu przynosi bardzo niskie dochody. Dochody Klubu za osiem miesięcy 1989r. wynosiły 524.200 zł. Natomiast koszty wydatkowane przez Towarzystwo na jego działalność zamknęły się kwotą 2.513.800 zł.

2.3. Sekcja Upiększania Miasta

W 1971r. członkami sekcji byli: Alfred Kazanecki, inż. Michał Sitarski, Juliusz Błasikiewicz, Józef Kasperczyk, Remigiusz Sałecki, Marian Jastrząb, Piotr Grzyb, Franciszek Wdowski, Jan Lapaj, Marian Mizerski.

Celem Sekcji byla poprawa estetyki oraz wyglądu powiatu i miasta. Sekcja nie posiadała wydzielonego funduszu na działalność i dlatego jej praca ograniczała się do apeli i organizowania tzw. czynów społecznych, w wyniku, których wykonano bardzo dużo dla rozwoju, upiększenia i czystości miasta. Inspirowała prace związane z przebudowa ulic, dróg, chodników, skwerów, placów zabaw dla dzieci. Rezultaty tych działań były widoczne w wykonywaniu prac. Przez pracowników z poszczególnych zakładów pracy, np. czyszczenie i obwałowanie. Stawu na Wartach. Poza tym zagospodarowano ośrodek wypoczynkowy w dzielnicy Rudniki, zagospodarowano tez niektóre dzielnice obsadzając je drzewami, krzewami, różami oraz wyposażono place zabaw dla dzieci.

2.4. Sekcja Rozwoju Regionu

Na początku lat 70. członkami sekcji byli: Henryk Mrugala, Waldemar Knapinski, Wieslaw Plebanczyk, Czeslaw Kulak, Stanislaw Sikora, Marian Bauc, Eugeniusz Molenda, Henryk Opoczyński, Włodzimierz Dziadkiewicz.

Sekcja wspierała poczynania społeczeństwa i władz miasta związane z rozbudowa i budowa nowych obiektów socjalnych, turystycznych, mieszkaniowych i oświatowych. Realizowała roboty budowlane na zasadach zleceń przekazywanych Towarzystwu przez różne instytucje państwowe. Roboty wykonywał własny zespól budowlano-gospodarczy.

Wykonano następujące prace:

• remonty szkól podstawowych i przedszkoli na terenie miasta, np. szkoły Nr 2 i przedszkola w dzielnicy "Centrum",
• budowa Ośrodka Szkoleniowo-Rehabilitacyjnego Inwalidów "Warta",
• Ośrodka Sportowo-Wypoczynkowego na Krepie, w Przeczycach i Łazach,
• budowa i montaż pawilonu Ośrodka Sportów Wodnych na Wartach,
• realizowanie stanów zerowych przedszkoli; budynków mieszkalnych w dzielnicy "Centrum",
• budowa zalewu w Przyłubsku,
• pomoc w budowie ośrodka harcerskiego w Kostkowicach.

Zasadniczym problemem sekcji było zrealizowanie społecznej inicjatywy budowy Miejskiego Ośrodka Kultury. Sprawa budowy MOK zdominowała do 1983 roku posiedzenia Prezydium i Zarządu Towarzystwa, ponieważ wymieniony ośrodek miał stymulować rozwój kulturalny miasta. Niestety, dominacja tej sprawy w pracy Stowarzyszenia spowodowała zaniedbania działalności innych sekcji TMZZ. Zwracali uwagę na te anomalia przedstawiciele Wydziału Spraw Wewnętrznych Prezydium MRNw Zawierciu w protokółach pokontrolnych.

Po zakończeniu prac przy budowie Ośrodka Sportowo-Wypoczynkowego (OSiR) i budowy Ośrodka Kultury (MOK) sekcja praktycznie przestała działać, względnie działała dorywczo. Nie mniej jednak, w tym okresie zorganizowano i zrealizowano następujące przedsięwzięcia.

3. Praca Towarzystwa w latach 1992-1999

W 1991r.Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskiej utrąciło możliwość prowadzenia Klubu "Novum" w dotychczasowej siedzibie przy ul. Nowotki 1, ponieważ Zarząd Miasta wymówił dzierżawę lokalu i przekazał go prywatnemu dzierżawcy nie zwracając kwoty własnej włożonej przez Towarzystwo w adaptacje piwnic względem na ładne pomieszczenie klubowe. W ten sposób pozbawił Towarzystwo stałego dochodu, który przeznaczony był na działalność statutowa. Ten rok zakończył pewien etap działalności TMZZ, w którym Towarzystwo korzystało z różnych środków finansowych przekazywanych przez przedsiębiorstwa i zakłady pracy oraz różne instytucje. Zaakcentował to wyraźnie wiceprezydent Zbigniew Różczka podczas Walnego Zgromadzenia Członków TMZZ w dniu 20 lutego 1992r. Z. Różczka stwierdził, że władze miasta w pełni doceniają i akceptują działalność TMZZ, ale nie będą ingerować, sterować i pomagać jego działalności. W obecnych trudnych czasach Towarzystwo musi być samowystarczalne finansowo.

Podczas obrad tego Zgromadzenia prezesem TMZZ został wybrany inż. Zdzisław Jagodziński. Wyłoniony w dniu 20 lutego 1992Zarzad po ukonstytuowaniu skoncentrował się na działaniach, które miały na celu realizacje uchwal i wytycznych Walnego Zgromadzenia oraz żądań statutowych, a w szczególności ożywienia pracy Stowarzyszenia, która w poprzednim okresie była ostro krytykowana przez organy miejskie i organizacje polityczno-społeczne. Na posiedzeniu organów TMZZ omawiano problemy finansowania działalności Towarzystwa, działalności gospodarczej i innych źródeł dochodów, uporządkowania inwentaryzacji majątku trwałego i ewidencji przedmiotów w Klubie "Novum" oraz w Biurze Stowarzyszenia, uporządkowania zaległych spraw związanych z placami i składkami ZUS, a także z podatkami płaconymi za pracowników ekipy gospodarczej w okresie od 1991r.do 28 lutego 1992r. Omawiano także sprawy rozliczeń sprzedaży wydawnictw Stowarzyszenia, sprawy deklaracji i składek. Na posiedzeniach poruszano tez bieżące sprawy działalności merytorycznej, finansowej i gospodarczej. Zostały zawarte porozumienia i umowy o współpracy TMZZ z:

• Delegatura Kuratorium Oświaty w celu szerzenia kultury środowiskowej i ekologicznej oraz umuzykalnienia dzieci uczęszczających do szkól podstawowych i średnich w Zawierciu,
• Miejskim Ośrodkiem Kultury w Zawierciu w zakresie współdziałania w organizowaniu imprez i prelekcji dla nauczycieli i młodzieży, Oddziałem PTTK w Zawierciu,
• Urzędem Rejonowym w Zawierciu w przedmiocie ekologii i ochrony środowiska.

Na wizerunek i całokształt działalności TMZZ poważny wpływ miała praca poszczególnych sekcji.

3.1. Sekcja Kulturalno-Oświatowa

Wymieniona Sekcja współpracowała z Komisjami Oświaty i Kultury Rady Miejskiej w Zawierciu, Wydziałem Kultury i Rekreacji Urzędu Miejskiego, Delegatura Kuratorium Oświaty, z dyrektorami szkól podstawowych i średnich, z Miejskim Ośrodkiem Kultury, Miejska Biblioteka Publiczna w Zawierciu, oddziałem Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.

W miesiącu maju 1992r.Towarzystwo współorganizowało i partycypowało w organizacji Dnia Działacza Kultury. W miesiącu czerwcu 1992r. Sekcja organizowała spotkanie autorskie z prorektorem Uniwersytetu Śląskiego prof. Dr hab. Czesławem Głabikiem, który wygłosił wykład pt. "Etyka, moralność i etos w życiu codziennym".

Dnia 6 stycznia 1993r. zorganizowano spotkanie nauczycieli polonistów szkól średnich i podstawowych Zawiercia i regionu z dr Stanislawem Bortnowskim - pracownikiem naukowym Zakładu Metodyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zorganizowano tez spotkania z językoznawcami, profesorami :Janem Miodkiem i Ireneuszem Opackim oraz z dr Agnieszka Klakówna.

Kolejną imprezą była noworoczna choinka zorganizowana w Miejskim Ośrodku Kultury przy współudziale MOK dla 120 dzieci z rodzin ubogich, specjalnej troski i sierot. Sponsorem imprezy choinkowej było Przedsiębiorstwo Techniczno-Handlowe "Naftotech", mające siedzibę w Katowicach. Firma przeznaczyła lOmln. zł na zakup paczek dla zaproszonych dzieci. Imprezy choinkowe organizowano w 1993 i 1994r.

Organizowano koncerty dla młodzieży szkolnej przy współpracy z Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. Pierwszy koncert dla 450 uczniów szkól podstawowych odbył się dnia 20 stycznia 1993r.i nosił tytuł "Muzyka karnawałowa". Drugi koncert odbył się dnia 24 lutego tegoż roku. Tematem koncertu były "Mity, baśnie i legendy w muzyce"; w koncercie wzięło udział 680 uczniów szkól podstawowych. Organizowano tradycyjne coroczne bale karnawałowe dla członków i sympatyków TMZZ.

W lutym 1994r.TMZZ, wraz z przedsiębiorstwem "Textil-Business" zorganizowało występ Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk". Dochód z imprezy przekazano na potrzeby Państwowego Domu Dziecka w Zawierciu. Z kolei w maju 1994r. przy współpracy z Miejskim Ośrodkiem Kultury zorganizowano występ Zespołu Pieśni i Tańca "Mazowsze". Cześć uzyskanych z tej imprezy pieniędzy przeznaczono na wypoczynek dla 17 dzieci w Kostkowicach i nad morzem w Jastrzębiej Górze.

3.2. Sekcja Spoleczno-Socjalna

Zgodnie z uchwala Zarządu TMZZ z dnia 28 lutego 1992r.zostala powołana Sekcja społeczno-socjalna, a jej przewodniczącym wybrano Kazimierza Ciechanowicza. W składzie Sekcji w 1992r. były następujące osoby: Teresa Bieniek, Irena Haladyn, Ryszard Haładyn. W wyniku starań członków Sekcji zorganizowano wycieczki dla dzieci z Mochylewa na Białorusi do Krakowa i Ojcowa, wyasygnowano 600.000 zł na zakup huśtawek oraz zakupiono krzewy ozdobne dla Osiedla Paderewskiego, udzielono pomocy finansowej w kwocie jednego miliona zł dla dzieci Szkoły Specjalnej nr 10 na zorganizowanie zimowiska w czasie ferii w Jaszowcu- Ustroniu, przekazano 3 tony cebuli na sumę 9 milionów zł dla stołówek szkól podstawowych, przedszkoli, parafii pod wezwaniem św. Piotra i Pawła, dla ZOZ i Domu Starców.

W okresie od 30 marca 1993 do 30 września 1993 roku:

• udzielono zapomogi bezzwrotnej dla emerytowanego pracownika referatu Kultury Urzędu Miejskiego, Emilii Wilkowej,
• przekazano nieodpłatnie 4.225 kg cebuli dla stołówek: szkól, przedszkoli, internatów, Domu Dziecka, parafii sw. Piotra i Pawła w Zawierciu oraz Klasztoru Paulinów w Leśniowie,
• sfinansowano zakup ziemniaków dla szkól podstawowych nr 1 i 9, sfinansowano koszty korzystania z obiadów dla dwóch uczniów Szkoły Podstawowej nr 1w Zawierciu,
• udzielono dotacji na działalność Domu Dziecka w Bzowie,
• zorganizowano akcje zbierania i rozdawania używanej odzieży, sprzętu gospodarstwa domowego przy udziale oddziału Ligi Kobiet i Komendy Hufca ZHP.

W latach 1995-1996 Sekcja dzialala jednoosobowo. Jej przewodnicząca Janina Gola pomagała w przygotowaniu paczek gwiazdkowych dla dzieci najbiedniejszych. Towarzystwo było inicjatorem akcji dożywiania dzieci ze szkól podstawowych rekrutujących się z rodzin biednych i patologicznych. W akcji dożywiania uczniów pomagali pracownicy Biura Zarządu. W roku 1996akcja ta objęto 155uczniów z 11szkól podstawowych, wydając na ten cel 16.398,90 zł oraz 202 dzieci wydając 11.350,00 zł. Poza tym Towarzystwo skutecznie interweniowało w kancelarii Prezydenta RP Kwaśniewskiego, aby spowodował obniżenie progu dochodu na członka rodziny pozwalając na finansowanie przez państwo (MOPS) dożywiania dzieci, które by objęło również dzieci z rodzin patologicznych.

3.3. Sekcja Ekologiczna i Ochrony Środowiska

Sekcja Ochrony Środowiska została powołana przez Zarząd w 1992r. Celem jej działania były problemy ochrony środowiska i przyrody miasta i regionu, promocji zdrowia dzieci oraz edukacji ekologicznej społeczeństwa.

Pierwsza sprawa w 1992roku, która opiniowała sekcja dotyczyła planowanej przebudowy skrzyżowania ulic Piłsudskiego z ulica Blanowską na rondo typu "kompaktowego". Projekt przebudowy skrzyżowania na rondo nie uzyskał pozytywnej opinii. Zasugerowane przez nasza sekcje zastosowania sygnalizacji świetlnej na tym skrzyżowaniu zdało praktyczny egzamin ponieważ:

• zagwarantowało większy poziom bezpieczeństwa nie tylko pieszych, ale i dla pojazdów;
• nie naruszało istniejącego zagospodarowania przestrzennego tego fragmentu miasta;
• nie trzeba było wycinać drzew i niszczyć trawnika;
• miasto poniosło niższe nakłady finansowe.

Następną sprawa dotyczącą ulic miasta, która udało się wywołać i przyśpieszyć była naprawa nawierzchni pod wiaduktem PKP na ulicy Piłsudskiego oraz skoordynowanie wykonania remontów przejazdu kolejowego (bocznica kolejowa Huty "Zawiercie" i Odlewni Żeliwa SA), który radykalnie poprawił bezpieczeństwo ruchu mieszkańców tego osiedla oraz uczniów Szkoły Podstawowej nr 5.

W 1992r.czlonkowie Sekcji zbierali materiały dotyczące skali zagrożenia ekologicznego w mieście. W maju 1993r. sekcja przy współuczestnictwie oddziału PTTK w Zawierciu zorganizowała Pierwszy Rajd Ekologiczny, w trakcie którego zbierano różnego rodzaju odpady i śmieci wyrzucane przez turystów na szlakach jurajskich. W rajdzie wzięło udział około 200 uczniów szkól średnich i podstawowych.

W roku 1995zmienianonazwesekcjina "Sekcja Ekologiczna i Ochrony Środowiska" oraz poszerzono zakres jej działania. Poszerzenie zakresu działania wynikało z tego, ze Towarzystwo należało do grona inicjatorów powołania tzw. "Kontraktu Regionalnego dla województwa Katowickiego a w nim do Regionalnego Centrum Edukacji Ekologicznej w Katowicach. Przedstawiciele naszego Towarzystwa P. Grzyb i Z. Jagielak aktywnie uczestniczyli w pracach ich komisji w zakresie ekologii i edukacji ekologicznej wynikającej z polityki ekologicznej państwa i potrzeb regionu. Zadania te starali się realizować przez analizę zagrożeń środowiska emisjami pyłów i szkodliwych tlenków, gazów przez zakłady pracy, a w szczególności ołowiu i zamieszczanie artykułów na te tematy w gazetach oraz wnioskowanie do Rady Miejskiej i Urzędu Miasta o konieczności monitoringu medycznego dzieci w wieku 3 do 8 lat.

Badania dzieci na zawartość ołowiu w organizmie poparł Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu stwierdzając, że ,Inicjatywa organizacji lokalnych jest celowa i uzasadniona merytorycznie, w związku z czym rozważamy możliwość uwzględnienia tej propozycji w ramach istniejącego planu pracy" na 1997 pod warunkiem odwrotnego zawarcia umowy i pokrycia kosztów badań.

Wykonania badań na zasadzie przetargu podjęła się Fundacja na Rzecz Dzieci "Miasteczko Śląskie" jedynie za cenę zwrotu poniesionych kosztów na potrzebny sprzęt. Koszty badania dziecka wyliczono na 15 zł i była to najniższa oferta, wszystkich jakie otrzymaliśmy od instytucji, które mogły wykonać te badania. Pierwsze badania przeprowadzono w kwietniu i maju 1997 roku. Badania wykazały, że na 216 badanych dzieci w wieku przedszkolnym 7,89% miało podwyższoną zawartość ołowiu w organizmie w odniesieniu do obowiązującej normy. Koszt zrealizowania tych badań został pokryty przez Towarzystwo a wniosek został dofinansowany w 50% do kwoty 37.988 zł przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, pod nazwa "Profilaktyka zdrowotna dzieci z podwyższonym i przekroczonym poziomem ołowiu we krwi".

Organizacja badań przebiegła w III etapach:

• I etap - wiosenny przebadano 216 dzieci
• II etap - jesienny przebadano 517 dzieci
• III etap - wiosenny przebadano 945 dzieci

OGÓLEM przebadano 1678 dzieci

Oznacza to, ze przebadano ponad 73% populacji dzieci w wieku 4-8 lat w Zawierciu. Wszyscy rodzice, względnie opiekunowie badanych dzieci otrzymali na piśmie oznaczenie zawartości ołowiu oraz 9-ciu innych parametrów jak hemoglobina, Fe w pobranej krwi - a wiec określały aktualny stan zdrowia dziecka. Wszystkim dzieciom zagrożonym ołowiem lub z obniżona hemoglobina podano bezpłatnie specyfiki witaminowo-mineralne.

Opracowane przez Fundacje wyniki przedstawiliśmy:

• w dniu 12 lutego 1998r.na spotkaniu z dyrektorami przedszkoli i szkól z prezesem Fundacji na Rzecz Dzieci "Miasteczko Śląskie" mgr. inż. Mieczysławem Dumieńskim;
• w dniu 26 marca 1998r. na konferencji w Katowicach zorganizowanej przez Polska Akademie Nauk, Polskie Towarzystwo Pediatryczne, Polskie Towarzystwo Chirurgów Dziecięcych oraz Fundacje na Rzecz Dzieci "Miasteczko Śląskie".

Wyniki tych badań przedstawiają się następująco:

zawartość ołowiu w organizmie dzieci w Zawierciu:

powyżej 10-22 mg/dl -22 - 1,32%
8-10 mg/dl -149 - 8,89%
5-8 mg/dl -518 - 30,88%
3-5 mg/dl -986 - 58,91%

W ocenie Fundacji sytuacja wymagała dalszego, zdecydowanego przeciwdziałania. Dla porównania przebadano dzieci z dzielnic peryferyjnych (nie na kierunku wiania wiatrów z emisja pyłów ołowiowych). Uzyskane wyniki potwierdziły, że zagrożenie zdrowotne dla tych obszarów generalnie nie występują. Dzięki dobrej partnerskiej współpracy Towarzystwa i prezesa Fundacji na Rzecz Dzieci wraz z jego specjalistyczna ekipa Centralnego Laboratorium Toksykologii Metali Ciężkich "Miasteczko Śląskie", 110przedszkolaków wyjechało na miesięczną rehabilitacje do Zakładu Leczniczo-Wychowawczego w Krosnowicach w Kotlinie Kłodzkiej.

3.4. Sekcja Promocji i Rozwoju Turystyki

Działalność Sekcji mimo nawiązania bliższej współpracy z Zarządem Oddziału PTTK w Zawierciu nie należała do wyróżniających, chociaż w sekcji działają członkowie, którzy są przewodnikami w PTTK. Ziemia zawierciańska to prawie centrum Jury, a miasto z dogodnymi połączeniami kolejowymi, autobusowymi i drogowymi stanowi idealna bazę wypadowa dla turystów. Niestety, ani miasto, ani PTTK nie promowało wystarczająco walorów Jury. Dopiero Towarzystwo dla podkreślenia piękna Jury i miasta rzuciło hasło "Zawiercie brama na Jurę". W związku z tym uruchomiono w kwietniu 1997 roku "Punkt Informacji Turystycznej" zlokalizowany w stylowym kiosku, w pobliżu dworców PKP i PKS.

Poza informacjami dotyczącymi dojazdów, szlaków turystycznych, możliwości zakwaterowania i wyżywienia w kiosku oferowane są foldery, mapy, widokówki, prasa, pamiątki itp. gadżety, dotyczące miasta i Jury Krakowsko-Wieluńskiej. Koszt uruchomienia "Punktu Informacji Turystycznej" tj. zakup kiosku wraz z wyposażeniem, dzierżawa terenu, podłączeniem energii elektrycznej i zabezpieczeniem przed kradzieżą ponosiło Towarzystwo, a właściwie sponsor PTH "Kaja" w Ogrodzieńcu w kwocie 7.070 zl. PTTK jak dotąd nie zainteresowało się tym mimo, że miało być - wspólnym przedsięwzięciem. Prowadzeniem punktu nie zainteresował się również Związek Gmin Jurajskich oraz Zarząd Towarzystwa Parków Jurajskich.

Sekcja zorganizowała następujące imprezy: "Spotkanie niepełnosprawnych z przyroda", "Poznajmy historie i piękno okolicy Pradnika", w których uczestniczyli uczniowie ze szkól podstawowych z Poręby i Kroczyc.

Zorganizowano wycieczki dla uczniów ze Szkoły Podstawowej w Nakle Śląskim pod hasłem "Poznajmy Jurę w okolicach Zawiercia" oraz pracowników Banku Śląskiego na trasie Zawiercie-Podzamcze, Klucze-Olkusz-Ojców-Pieskowa Skała-Rabsztyn-Kalinówka-Zawiercie, dla przewodników PTTK z hut: "Zawiercie", "Baildon" z Katowic, "Batory" z Chorzowa, "l Maja" z Gliwic.

Towarzystwo wykonało trzy tablice z planami miasta, które są rozlokowane przy MOK, dworcach PKP i PKS oraz przy wjeździe do miasta od strony Siewierza. Wykonanie tablic i stelaży kosztowało 4.500 zł. Jeden ze stelaży wykonał sponsor HZ "Service", jedna ze spółek Huty "Zawiercie" S.A.

3.5. Sekcja Rozwoju i Upiekszania Miasta

Członkowie Sekcji do 1996r.pracowali sporadycznie, udzielając pomocy w remoncie pomnika ofiar hitleryzmu i stalinizmu przy alei Sikorskiego oraz w remoncie pomnika wyzwolenia w Kromołowie. Działalność Sekcji w latach 1997 i 1998zanikla i Sekcja praktycznie nie funkcjonowała. Obecnie jej działalność została reaktywowana.

4. Działalność wydawnicza

Działalność wydawnicza w latach 1969-1992 byla uprawiana niejako na marginesie pracy Towarzystwa, ponieważ pierwszoplanowe i priorytetowe były inne sprawy. Ale ta właśnie, marginesowa, uboczna inicjatywa edytorska zaowocowała ciekawymi propozycjami. Najbardziej znaczące efekty wydawnicze ukazały się za prezesury inż. Zdzisława Jagodzińskiego. Potrzebę wydawania książek o tematyce miasta dostrzegała również Maria Gajecka. Realizacja inicjatyw edytorskich obejmowała książki, foldery, informatory i gazety.

W I996r. Stowarzyszenie wydało folder o Zawierciu w nakładzie 3000 egzemplarzy Folder miął na celu promowanie miasta Zawiercie jako bazy wypadowej na Jurę Krakowsko-Wieluńska. Opracowanie promocyjne zostało podzielone na dwie części:

• historyczna - omawiającą położenie, historie powstania, infrastrukturę, przemyśl, gospodarkę miasta,
• informacyjna - zawierającą spis ważniejszych urzędów i instytucji, wykazy hoteli, stacji benzynowych, pogotowia ratunkowego, policji itp.

Odrębną pozycją były kolorowe pocztówki promujące miasto i okolice, wydrukowane w 1996r., w nakładzie 40.000 sztuk, zawierające 8 obiektów po 5000 egzemplarzy. Cześć środków na ten cel w kwocie 10.000 zł otrzymało Towarzystwo od Zarządu Miasta. W 1997r.TMZZ wydało dla czytelników kolejna pozycje wydawnicza "Informator- Zawiercie 1997/98", zawierająca poza spisem abonentów telefonicznych w mieście, adresowy wykaz instytucji samorządowych z godzinami urzędowania, godzinami pracy przychodni, szpitali i aptek oraz dni i godzin otwarcia, sklepów, restauracji, kawiarni i barów. W informatorze podawano również aktualne rozkłady jazdy pociągów kursujących przez stacje PKP Zawiercie, autobusów PKS oraz linii miejskich połączeń autobusowych PT-K. Redaktorem w/w edycji był Zdzisław Jagodziński.

Stowarzyszenie od dnia 15 kwietnia 1994r. rozpoczęło wydawanie gazety pt. "Biuletyn Społeczno-Kulturalny TMZZ". Ukazały się 4 numery o łącznym nakładzie 10.000 egzemplarzy W Biuletynie m.in. przedstawiono szczegółowy program wyborczy, z jakim występowali kandydaci na radnych z ramienia Towarzystwa. W wyniku wyborów do Rady Miejskiej w Zawierciu radnymi z Towarzystwa zostali wybrani: Marian Gajda, Piotr Grzyb, Elzbieta Spyra. W czerwcu 1994r.biuletyn został przekształcony w "Gazetę Zawierciańską Jura" o charakterze regionalnym. Od czerwca do grudnia 1994r. ukazało się 11 numerów tej gazety, a redaktorem naczelnym pisma był Dariusz Markiewcz. Gazetę następnie przekazano władzom samorządowym miasta Zawiercia, aby połączyć ja z "Gazeta Zawierciańska", w celu zintegrowania środków merytorycznych i finansowych. Ta inicjatywa Stowarzyszenia nie przyniosła spodziewanych rezultatów. Dlatego Zarząd Towarzystwa postanowił wydawać własny organ pt. "Trybuna Ziemi Zawierciańskiej" o charakterze informacyjno-publicystycznym.

Pierwszy numer gazety ukazał się w kwietniu 1996r., do końca tego roku ukazało się 9 numerów gazety. Redakcja pisma została wyposażona w kompletny nowoczesny sprzęt komputerowy oraz oprogramowanie. W 1997r.ukazalo się 10 numerów gazety, podobnie w 1998r. Od września 1999r. gazeta z miesięcznika przekształciła się w dwutygodnik. Dla utrzymania bliższej więzi z czytelnikami gazeta uruchomiła tzw. "Telefon zaufania", do którego czytelnicy-mieszkańcy miasta i powiatu dzwonią z problemami osobistymi i społecznymi. Gazeta prowadzi także "Biuro Badań Opinii Społecznych i Rynku". Wyniki z przeprowadzonych badań są omawiane na lamach gazety. Od nr. 6/1998 gazeta rozszerzyła obszar swego oddziaływania o czytelników-mieszkanców powiatu zawierciańskiego. Pismo przedstawia problemy gmin i miast powiatu zawierciańskiego, informacje o integracji Polski z Unia Europejska oraz porusza problemy ekologiczne.

Ważnym osiągnięciem gazety jest to, iż znalazło się ono w sieci Internet, a wiec informacja o mieście i regionie jest dostępna na całym świecie. Należy zaznaczyć, ze publikacje wydawnicze Towarzystwa są sprzedawane m.in. w "Punkcie Informacji Turystycznej" oraz rozprowadzane w sieci "Ruch" S.A. i "Kolporter" Sp. z o.o.

W minionym okresie istnienia Towarzystwa zostały wydane drukiem następujące pozycje książkowe:

• J. Kopeć, "Michał Fedorowski jako prekursor badań ludoznawczych w Zagłębiu Dąbrowskim", l 982r.
• J. Kopeć, P. Grzyb, "Liściem się stroje nadziei", 1985r.
• K.Ciechanowicz, "90 lat Zakładu Suchej Destylacji Drewna w Zawierciu", 1987r.
• J.Abramski, "70 lat miasta Zawiercia", 1985r.
• J.Abramski, "Ulice Zawiercia", 1988r.
• J.Abramski, "Zawiercie i jego ulice", 1991r.
• J. Abramski, "Cmentarze Zagłębia Dąbrowskiego i Ziemi Zawierciańskiej", 1998r.
• J.Kijowski "ziemia Zawierciańsko-Myszkowska w latach okupacji hitlerowskiej 1939-1945", 1999r.

5. Udzial delegatów naszego Towarzystwa w zjazdach krajowych i Kongresach Regionalnych Towarzystw Kultury

Regionalne Towarzystwa Kulturalno-Społeczne działające w Polsce w wielu miastach i gminach, o różnych nazwach, przeważnie przyjaciół czy miłośników realizują zadania określone w przyjętych statutach. Zajmują się problemami kulturalno-oświatowymi, które nurtują dane środowiska, skupiają w swoich szeregach ludzi działających społecznie, o różnych poglądach i przekonaniach, ale na pewno lokalnych pasjonatów "Małych Ojczyzn", działających na rzecz swojego miasta czy regionu.

Na organizowanych co cztery lata ogólnopolskich Kongresach Regionalnych Towarzystw Kultury, dokonuje się wymiany doświadczeń, podsumowuje się osiągnięcia oraz ustala się główne kierunki i zadania nurtujące nasza Ojczyznę na okres następnych 4 lat. Na Kongresach tych dokonuje się wyboru władz Krajowej Rady Regionalnych Towarzystw Kultury. Krajowa Rada prowadzi Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury w Ciechanowie, w którym gromadzone sa dokumenty, wydawnictwa oraz prasa wydawana przez lokalne Towarzystwa z całej Polski.

W dniach 17-18 października 1969 roku odbył się w Zawierciu Zjazd Regionalnych Towarzystw Społeczno-Kulturalnych Województwa Katowickiego.

Na Zjeździe tym dokonano dotychczasowego przeglądu dorobku towarzystw regionalnych oraz omówiono perspektywy ich rozwoju w życiu społeczno-kulturalnymwojewództwa.

Na Zjeździe członkowie naszego Towarzystwa wygłosili referaty na tematy:

• mgr Wiesław Plebańczyk - wiceprezes TMZZ "Dorobek kulturalny Ziemi Zawierciańskiej" .
• Jan Hierowski "Dorobek kulturalny Poręby i formy współpracy z administracja Przemyślu i związkami zawodowymi".
• mgr Dariusz Langier "Dorobek kulturalny Ogrodzieńca, formy pracy w środowisku chłopsko-robotniczym".

W czasie Zjazdu zorganizowano w Klubie "Novum" imprezy kulturalne i wystawy prac malarskich studentów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, fotograficzne: "Juwenalia", "Dziewczyny, reportaże fotograficzne "Andrzejki", "Zawiercie starej fotografii" oraz zorganizowano wystawę numizmatyczną.

I Kongres Regionalnych Towarzystw Kultury odbył się w Olsztynie w dniach 2-4 czerwca w 1977 roku.

Delegatem z naszego Towarzystwa był mgr Janusz Kopeć, który reprezentował również wszystkie Stowarzyszenia Regionalne województwa katowickiego. Uczestniczył w pracach sekcji organizacyjnej Kongresu.

II Kongres Regionalnych Towarzystw Kultury odbył się w Nowym Sączu we wrześniu 1981 roku.

Delegatem naszego Towarzystwa był mgr Janusz Kopeć. Kongres ten miał znamienny przebieg, bowiem Stowarzyszenia Regionalne wbrew ówczesnym koncepcjom sterowania Stowarzyszeniami Regionalnymi, wybrał własną drogę i powołał 51 przedstawicieli z wszystkich województw z całej Polski, z których miała powstać Krajowa Rada Regionalnych Towarzystw. Jej formalne ukonstytuowanie powierzył Kongres naszemu delegatowi mgr Januszowi Kopciowi. Stało się to faktem w kilka tygodni po zakończeniu Kongresu.

W pałacyku im. Fryderyka Chopina w Warszawie, Krajowa Rada ukonstytuowała się w składzie: Przewodniczącym Rady Krajowej RTK został Anatol Jan Omelaniuk z Wrocławia, sekretarzem generalnym RK-RTK został mgr Janusz Kopeć. Jako przedstawiciel władz RK RTK brał udział w posiedzeniu Sejmowej Komisji Kultury, Narodowej Rady Kultury. Jako przedstawiciel władz RK-RTK, wraz z przewodniczącym Rady Krajowej Anatolem Janem Omelaniukiem oraz dwoma członkami tej Rady, uczestniczył w Kongresie Kultury Polskiej, odbywającego się w dniach 11-13 grudnia 1981r. Ogłoszony stan wojenny w nocy z 12 na 13 grudnia 1981r.przerwal obrady tego Kongresu.

Tradycje reprezentowania naszego Towarzystwa, jak również Wojewódzkiej Rady Towarzystw Kultury, kontynuowali w latach następnych członkowie Zarządu naszego Towarzystwa.

III Kongres Regionalnych Towarzystwa Kultury odbył się w Poznaniu we wrześniu 1986 roku.

Delegatem naszego Towarzystwa był Bogdan Dworak. Pracował w Komisji Uchwal i Wniosków wystąpieniu na tym Kongresie bronił racji małych miast tymi słowy: "Może to miasto nie jest tak piękne jak miasta z wielowiekową historia, ale dla rodowitych Zawiercia jest miastem najpiękniejszym, bo gdybym miał garbata matkę to kogo bym bardziej kochał: najpiękniejszą aktorkę świata, czy moja garbata matkę".

Ta wypowiedz stała się głównym motywem najważniejszego artykułu z Kongresu, który ogłosił w "Kulturze" redaktor Stanisław Kubiak. Ta wypowiedz obiegła całą Polskę Na tym Kongresie uczestniczył wiceminister Kazimierz Cłapka, który po wysłuchaniu wystąpienia delegata zawierciańskiego przekazał na wyposażenie Klubu "NOVUM" w Zawierciu 1,5 mln złotych.

IV Kongres Regionalnych Towarzystw Kultury odbył się w Lublinie we wrześniu 1990 roku.

Delegatem z ramienia naszego Towarzystwa był Bogdan Dworak, który w swoim wystąpieniu m.in. powiedział: "Ponieważ skończył się mecenat państwa, Kultura przestała być fasada ideologiczna sprawujących władze, wiec działalność Towarzystwa musi być aktem społecznego zaangażowania działaczy w najwłaściwszym zrozumieniu tego pojęcia".

V Kongres Regionalnych Towarzystw Kultury odbył się we Wrocławiu w dniach 23-25 września w 1994 roku.

Delegatami na ten Kongres byli Zdzisław Jagodziński - prezes Towarzystwa oraz Piotr Grzyb - sekretarz Zarządu. W kongresie uczestniczyli przedstawiciele rządu, ministrowie Kultury i Sztuki, Edukacji Narodowej, przedstawiciele różnych związków, organizacji świeckich jak i kościelnych. Efektem wniosków i przemyśleń stała się uchwalona przez Kongres "Karta Regionalizmu Polskiego", zrodzona z troski o przyszłość nie tylko ruchu regionalnego, ale i polskiej kultury narodowej.

Delegaci naszego Towarzystwa pracowali w komisjach problemowych Kongresu, uczestniczyli w dyskusji plenarnej na temat potrzeby rozwijania wychowania regionalnego w szkołach, przywiązania młodzieży do "Małych Ojczyzn", w oparciu o lekcje historii o regionie prowadzone przez nauczycieli regionalistów, z wykorzystaniem zbiorów z izb muzealnych i muzeum.

W dniach 29-31 marca 1996 roku odbyło się XIII spotkanie Regionalne w Tarnowskich Górach na temat: "Młodzież a regionalizm", zorganizowany przez Rade Krajowa Regionalnych Towarzystw Kultury i Towarzystwo Miłośników Ziemi Tarnogórskiej.

W spotkaniach uczestniczył sekretarz Zarządu naszego Towarzystwa - mgr Piotr Grzyb. Imprezie patronował Departament Upowszechniania Kultury i Sztuki. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele MEN, przedstawiciele Wojewody Katowickiego, Wydziału Kultury, Kuratorium, jak również duchowni.

W dniach 6 i 7 marca 1998 roku odbyły się Kutnie XIX Ogólnopolskie Spotkanie Regionalne na temat "Koncepcji nowego administracyjnego podziału kraju" z udziałem prof. dr hab. Michała Kuleszy. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele różnych ministerstw Kultury i Sztuki, Ministerstwa Edukacji Narodowej, przedstawiciele władz wojewódzkich i miejskich oraz prasa.

Uczestnikami z naszego Towarzystwa był Zdzisław Jagodziński - prezes i Piotr Grzyb - sekretarz Zarządu, którzy aktywnie uczestniczyli, zabierając glos w dyskusji oraz brali udział w opracowaniu wniosków.

VI Kongres Regionalnych Towarzystwa Kultury odbył się w Radomiu w dniach 24-26 września 1998 roku.

Referat programowy "2 regionalizmem w XXI wiek" wygłosił Anatol Jan Omelaniuk - przewodniczący Rady Krajowej Regionalnych Towarzystw Kultury. W Kongresie uczestniczyli przedstawiciele senatu i sejmu, rządu oraz przedstawiciele władz wojewódzkich i miejskich.

Referaty problemowe wygłosili: prof. dr hab. Henryk Samsonowicz "0 wielkiej i malej ojczyźnie", prof. dr hab. Jerzy Szacki "Tożsamość narodowa w obliczu otwartej przestrzeni europejskiej", prof. dr hab. Andrzej Siciński (PAN) "Ruch regionalny w Polsce w nowej sytuacji historycznej. Delegatami z naszego Towarzystwa byli: Zdzisław Jagodziński - prezes i Piotr Grzyb - sekretarz Zarządu. Brali aktywny udział w wyjazdowym zespołem problemowym obradującym w Kozienicach. Obrady w tym zespole były poświecone tematowi "Ruch regionalny a samorząd terytorialny". Referat wprowadzający wygłosili: prof. dr hab. Józef Borzyszkowski (DG) i prof. Dr hab. Piotr Buczkowski (D. A. Mickiewicza w Poznaniu). Delegaci naszego Towarzystwa zabierali glos w dyskusji i pracowali w komisji wnioskowej.

Poza tym, wyjazdowe obrady w zespołach problemowych odbyły się w: Iłży "Kultura w perspektywie XXI wieku", w Przysusze, "Ochrona dziedzictwa kulturowego", w Radomiu "Rola inteligencji w ugruntowywaniu tożsamości", w Szydłowcu, "Mlodzież-Regionalizm-Kultura", w Warce "Unia Europejska a sprawy polskie", w Zwoleniu "Kultura języka polskiego dla zachowania tożsamości narodowej".

Uczestnictwo naszych delegatów w pracach w/w Kongresów świadczy o znaczeniu i docenianiu działalności naszego Towarzystwa w kształtowaniuruchu regionalnego w Polsce