Deprecated: Function eregi() is deprecated in /home/cil/domains/tmzz.zawiercie.eu/public_html/podstrony/aktualnosci.inc.php on line 7
Aktualności
Strona główna » Aktualności » Aleksander Uchnast - młodociany powstaniec 1863 r.
Aleksander Uchnast - młodociany powstaniec 1863 r.
data dodania: 2012-03-02 15:13:16
Aleksander Uchnast - młodociany powstaniec 1863 r.
Aleksander Antoni Uchnast, syn Antoniego i Franciszki z Bendkowskich urodził się w 1849 roku w Pradłach, gdzie rodzice jego mieli małą posiadłość ziemską. Od najmłodszych lat wychowywany był przez rodziców w duchu patruiotyzmu. Mając zaledwie 14 lat wstąpił do oddziału majora Denisewicza. Przez całą jesień i zimę 1863-1864 roku walczył w lasach świętokrzyskich. Brał udział w bytwach pod Ludynią, Świętą Anną i Opatowem, gdzie 20 lutego 1864 roku został ciężko ranny i przewieziony do klasztoru w Kurozwękach na leczenie. Stamtąd żołnierze rosyjscy zabrali go wraz z innymi powstańcami i osadzili w więzieniu w Sandomierzu, gdzie przebywał ponad pół roku. Po usilnych staraniach rodziny został zwolniony jako małoletni i odesłany do domu w Pradłach, gdzie przez długi czas pozostawał pod nadzorem policji carskiej. Po ukończeniu Męskiego Pogimnazjum w Radomsku, kształcił się na kursach pedagogicznych i otrzymał dyplom nauczyciela szkoły ludowej. W 1872 roku ożenił się ze Stanisławą Ochocką, z którą dochował się trzech synów i czterech córek. Ostatnia córka zmarła w Dęblinie w 1977 r.
Od 1873 r. Aleksander Uchnast był nauczycielem szkoły ludowej w Sztańcu koło Buska Zdroju. W czasie rewolucji 1905 r. rozprowadzał nielegalną bibułę i wydawnictwa (m.in. Polska, które nadchodziły z Galicji). Kierował przerzutem broni, którą ukrywał w piwnicach poklasztornego budynku. Za działalność rewolucyjną został karnie przeniesiony na stanowisko nauczyciela szkoły ludowej w Starozyskach koło Nowego Korczyna, gdzie utrzymywał żywy kontakt z działaczami ruchu ludowego Janem Szafrankiem i Janem Królem, a od 1914 r. z Placówką POW. W 1918 r. został na własną prośbę przeniesiony na stanowisko nauczyciela 2-klasowej szkoły powszechnej w Wełczy (wieś ta oddalona 3 km od Buska była miejscem ostatniej kwatery gen. M. Langiewicza, tam dyktator podjął decyzję o opuszczeniu oddziałów po zwycięskiej bitwie pod Grochowiskami 18 marca 1863 r.).
Komisja Kwalifikacyjna MSW decyzja z 8 stycznia 1920 roku uznała Aleksandra Uchnasta za weterana powstania styczniowego z prawem dożywotniej pensji. Otrzymał stopień porucznika i prawo noszenia granatowego munduru weterana. W 1925 r. przeszedł na zasłużoną emeryturę po przepracowaniu ponad 50 lat w zawodzie nauczycielskim.
29 października 1930 r. ustanowiony został Krzyż Niepodległości z Mieczami, odznaczenie nadawane osobom, które wyróżniały się w walce o niepodległość Polski. Jedenym z 334 weteranów powstania styczniowego uhonorowanych tym odznaczeniem był por. Aleksander Uchnast. Do ostatnich dni swego długiego życia utrzymywał kontakty z weteranami powstania styczniowego. Zmarł 3 stycznia 1939 r. i został pochowany na cmentarzu w Busku Zdroju obok mogiły 25 powstańców, którzy zginęli w 1863 r. w bitwie pod Grochowiskami.